Η Ροδόπη είναι μια οροσειρά των νοτιοανατολικών Βαλκανίων στα σύνορα Ελλάδας –Βουλγαρίας. Το μεγαλύτερο μέρος της εκτείνεται στα νότια της γειτονικής χώρας, με μόλις το 27% της συνολικής της έκτασης να ανήκει στην Ελλάδα. Η ψηλότερη κορυφή της στην Ελλάδα είναι η Δελημπόσκα στο Φρακτό, με υψόμετρο 1.953 μέτρα, η οποία βρίσκεται στο νομό Δράμας, κοντά στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα, ενώ μέσα στο βουλγαρικό έδαφος η Ροδόπη έχει πολλές κορυφές που ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα. Όσον αφορά το όνομα, θεωρείται πως έχει προέλευση Θρακική. Κατά μία ερμηνεία σημαίνει “κοκκινωπός ποταμός”, και ανήκε σε κάποιο ποτάμι που διέτρεχε την οροσειρά. Η ελληνική μυθολογία, όμως, έχει –όπως πάντα–, τη δική της εκδοχή. Ο βασιλιάς της Θράκης Αίμος και η αδελφή του (και σύζυγος) Ροδόπη, είχαν την αλαζονεία να συγκρίνουν τους εαυτούς τους με τον Δία και την Ήρα. Φυσικά, οι Ολύμπιοι θεοί τους τιμώρησαν μεταμορφώνοντάς τους σε βουνά τα οποία φέρουν τα ονόματά τους.

Αν θεωρήσουμε πως ο ορεινός όγκος της Ρίλας είναι μια ξεχωριστή οροσειρά, η Κεντρική Ροδόπη ονομάζεται και Δυτική Ροδόπη, για το λόγο αυτό μην μπερδευτείτε αν συναντήσετε διαφορετικούς προσδιορισμούς σε διαφορετικές πηγές. Επί ελληνικού εδάφους η Κεντρική Ροδόπη διακρίνεται σε επί μέρους ορεινούς όγκους όπως η Ελατιά, το Φρακτό, η μικρή οροσειρά της Κούλας με τα όρη Χαϊντού ή Ερύμανθο και Στάμνα, το Αχλαδόβουνο, η Καμέρτζη και το Παπίκιο όρος. Το 1980, κηρύχθηκε διατηρητέο Μνημείο της Φύσης ένα σχετικά μικρό κομμάτι παρθένου δάσους, στο Φρακτό της Δράμας, όπου επιζούν δέντρα 300 ετών με ύψος που ξεπερνά τα 50 μέτρα, Εδώ ζει και το απειλούμενο αγριόγιδο. Όσον αφορά την Ανατολική Ροδόπη, μέσα στην Ελλάδα περιλαμβάνει τους ορεινούς όγκους Όρη Βυρσίνης, την Σάπκα και την Επτάδενδρο. Τα κύρια δασικά είδη της περιοχής είναι οι βελανιδιές, η οξιά, η χαλέπιος και η μαύρη πεύκη, και μια μεγάλη ποικιλία από αείφυλλα πλατύφυλλα είδη. Ορόσημο για την περιοχή της ανατολικής Ροδόπης είναι το περίφημο δάσος της Δαδιάς, ένας σημαντικότατος ευρωπαϊκός βιότοπος επί ελληνικού εδάφους. Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα μεσογειακού τύπου οικοσυστήματος το οποίο έχει εξελιχθεί μέσα από αιώνες ήπιας επίδρασης του ανθρώπου. Αποτελεί ιδανικό βιότοπο για είδη αρπακτικών πτηνών: Στην περιοχή φιλοξενούνται τα 36 από τα 38 είδη αρπακτικών πτηνών που συναντούνται στην Ευρώπη, μεταξύ των οποίων πολλά σπάνια είδη.

Η περιοχή της Ροδόπης χαρακτηρίζεται ιστορικά από την εθνοτική και θρησκευτική ποικιλομορφία των κατοίκων της. Θα συναντήσουμε Χριστιανούς Ορθόδοξους Έλληνες και Βούλγαρους, Πομάκους, μουσουλμάνους Βουλγάρους τουρκικής προέλευσης… Παλαιότερα, έντονη ήταν και η παρουσία των νομάδων Σαρακατσάνων, οι οποίοι μετακινούνταν εποχικά μεταξύ Βόρειας Θράκης και της παράλιας ζώνης στην πλευρά του Αιγαίου. Σήμερα, στη Ροδόπη, οι Σαρακατσάνοι έχουν εγκαταλείψει την επίπονη ζωή του νομάδα-κτηνοτρόφου. Χαρακτηριστικοί είναι οι εγκαταλειμμένοι οικισμοί που βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλο τον ορεινό όγκο.