Γνωρίζετε πως στην Ελλάδα έχουμε καταγεγραμμένα γύρω στα 160 Πομακοχώρια; Και λέγοντας Πομακοχώρια εννοούμε οικισμούς στους οποίους επικρατεί κυρίως ο πομακικός πληθυσμός. Οι Πομάκοι είναι μια μουσουλμανική πληθυσμιακή ομάδα της ευρύτερης περιοχής της Θράκης και σήμερα η πλειοψηφία τους συγκεντρώνεται στην Βουλγαρία, στις επαρχίες Κάρτζαλι και Σμόλυαν.

Πομακοχώρια υπάρχουν και στο νομό Ξάνθης, και Ροδόπης και Έβρου. Τα περισσότερα είναι απομονωμένοι οικισμοί κυρίως λόγω του ορεινού χαρακτήρα της περιοχής και έχουν διατηρήσει το γραφικό χαρακτήρα τους, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών και τον ιδιαίτερο πολιτισμικό χαρακτήρα των Πομάκων. Τα πλέον επισκέψιμα Πομακοχώρια είναι αυτά του νομού Ξάνθης, στον οποίο ο δήμος Μύκης και οι κοινότητες Κοτύλης, Θερμών και Σατρών αποτελούνται αποκλειστικά από Πομακοχώρια. Πομακοχώρια θα βρούμε και στα ΒΑ του δήμου Ξάνθης και στα βόρεια της κοινότητας Σελέρου.Τα πλέον χαρακτηριστικά είναι ο Εχίνος, η Σμίνθη, Κένταυρος, η Γλαύκη, το Ωραίο, η Κοτύλη, οι Σάτρες και οι Θέρμες. Στη Ροδόπη, Πομακοχώρια έχουμε στις κοινότητες Οργάνης και Κέχρου, αλλά και στις βόρειες περιοχές των δήμων Φιλλύρας, Αρριανών, Σώστου, Ιάσμου, καθώς και στις βορειοανατολικές περιοχές των δήμων Κομοτηνής και Σαπών. Τα πλέον χαρακτηριστικά είναι η Οργάνη, ο Κέχρος, η Νέδα, η Χλόη, η Άνω Βυρσίνη και η Δρύμη. Στον Έβρο, Πομακοχώρια θα συναντήσουμε στο δήμο Ορφέα, στο δημοτικό διαμέρισμα Μικρού Δερείου. Τα πιο γνωστά είναι το Μέγα Δέρειο, το Σιδηροχώρι, η Ρούσσα και το Γονικό.

Σημαντικότερη οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων των Πομακοχωρίων είναι η καλλιέργεια καπνού, και συγκεκριμένα, της αρωματικής ποικιλίας «μπασμάς», που ήταν περιζήτητη στην Ευρώπη τον 19ο αιώνα. Επισκεφθείτε τα Πομακοχώρια την άνοιξη ή το φθινόπωρο, για να απολαύσετε το υπέροχο τοπίο με την πλούσια βλάστηση και την αίσθηση του ανέγγιχτου από ανθρώπινες δραστηριότητες. Το φθινόπωρο, οι εικόνες που θα συναντήσετε είναι μαγευτικές, με τα πεσμένα φύλλα, τις πλαγιές βαμμένες σε όλες τις αποχρώσεις του πορτοκαλί και του καφέ και τους κατοίκους να ασχολούνται με τις παραδοσιακές αγροτικές εργασίες. Αν βρεθείτε στην Ξάνθη, τα πρώτα χωριά βρίσκονται σε απόσταση περίπου 15 χλμ. από την πόλη, και τα πιο απομακρυσμένα περίπου 45 χλμ., σχεδόν στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Σε απόσταση περίπου 10 χλμ από το κέντρο της Ξάνθης, στην εθνική οδός Ξάνθης – Δράμας προς Σταυρούπολης, υπάρχει διασταύρωση που οδηγεί προς τα Πομακοχώρια. Στην πινακίδα  της διασταύρωσης θα δείτε και τις χιλιομετρικές αποστάσεις όλων των μεγάλων χωριών. Οι δρόμοι όμως είναι δύσβατοι και θα χρειαστεί αρκετή ώρα για να φτάσετε εκεί. Το μεγαλύτερο Πομακοχώρι και ένα από τα πιο γνωστά χωριά είναι ο Εχίνος, ενώ άλλα μεγάλα χωριά είναι ο Κένταυρος, η Γλαύκη και η Μύκη. Ο δρόμος αυτός οδηγεί στον Εχίνο, αλλά αν θέλετε να επισκεφθείτε και άλλα, μικρότερα Πομακοχώρια θα ακολουθήσετε τις σχετικές πινακίδες και άλλους, μικρότερους δρόμους.