Το φράγμα Κομψάτου που παραμένει στα χαρτιά και το φράγμα Ιασίου που… δεν έχει δίκτυα άρδευσης. Εντείνεται και το πρόβλημα υφαλμύρωσης στον κάμπο. Επιστήμονες προειδοποιούν για ανομβρία
Τα δύσκολα είναι μπροστά για τους αγρότες της Ροδόπης, αφού –ελλείψει μεγάλων αρδευτικών έργων στον τόπο- οι καλλιέργειες βασίζονται κυρίως στα φυσικά φαινόμενα ή σε γεωτρήσεις. Ωστόσο, με την κλιματική αλλαγή να έχει επηρεάσει έντονα την εποχικότητα βροχών, αλλά και το πρόβλημα υφαλμύρωσης να έχει ενταθεί στον κάμπο υποβαθμίζοντας την ποιότητα ύδατος, άρα τις καλλιέργειες, οι αγρότες του Νομού μπορεί να πουν… το νερό νεράκι τις επόμενες δεκαετίες.
Λύση είναι η κατασκευή ή ολοκλήρωση μεγάλων αρδευτικών φραγμάτων, αλλά προς το παρόν το φράγμα Κομψάτου παραμένει στα χαρτιά και το φράγμα Ιασίου δεν έχει δίκτυα άρδευσης.
Χαρακτηριστικό της κατάστασης, είναι το σχόλιο του προέδρου Αγροτικού Συλλόγου Κομοτηνής Νίκου Μποτρότσου για τα χωράφια στο Νομό Ροδόπης: «σε ό, τι αφορά το νερό που ποτίζουμε, δεν έχει γίνει κανένα μεγάλο αρδευτικό έργο στην περιοχή. Από τα 800.000 στρέμματα που είναι καλλιεργήσιμα στο Νομό Ροδόπης, περίπου τα μισά είναι είτε εντελώς ξερικά είτε ποτιστικά αλλά με πολύ κακής ποιότητας νερό».
Ένα φράγμα «φάντασμα» κι ένα φράγμα «λίμνη»
Δύο είναι τα αρδευτικά φράγματα που πρέπει να προχωρήσουν άμεσα, ώστε η περιοχή να εξασφαλίσει επάρκεια αρδεύσιμου νερού για δεκαετίες. Στα δυτικά το φράγμα Κομψάτου, για το οποίο έχουν υπάρξει υποσχέσεις αλλά όχι αποφάσεις κατασκευής, και στα ανατολικά το φράγμα Ιασίου, το οποίο ολοκληρώθηκε κατασκευαστικά αλλά δεν υπάρχουν καν ολοκληρωμένες μελέτες για τα δίκτυα άρδευσης.
«Έργο ζωτικής σημασίας για την περιοχή» χαρακτήρισε το φράγμα Κομψάτου ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Κομοτηνής Νίκος Μποτρότσος, εξηγώντας ότι θα ποτίσει περίπου 200.000 στρέμματα «σε μία περιοχή που υπάρχουν πάρα πολλά ξηρικά χωράφια». Γι’ αυτό ζήτησε από όλους τους συναρμόδιους, να διεκδικήσουν από κοινού την κατασκευή του. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη μελέτη, το έργο κοστολογείται σε περίπου 230εκ ευρώ, εκ των οποίων 130εκ για το φράγμα και 100εκ για τα δίκτυα, επομένως το μεγαλύτερο αγκάθι –εκτός από την πολιτική βούληση- είναι το τεράστιο οικονομικό κόστος. Ωστόσο, εάν αναλογιστεί κανείς πως το 25% των χωραφιών του Νομού μπορούν να ποτιστούν μέσα από ένα φράγμα, διευκολύνοντας τους αγρότες κι αναβαθμίζοντας ξηρικά χωράφια, τότε αντιλαμβάνεται κανείς την αξία του. Παράλληλα, σύμφωνα με τη μελέτη του φράγματος αναμένεται να περιοριστεί η υφαλμύρωση της Βιστωνίδας, ενώ παράλληλα μπορεί να αξιοποιηθεί για αναψυχή, άθληση και τουρισμό η περιοχή του ταμιευτήρα. Εάν κρίνουμε από αντίστοιχα έργα πανελλαδικά, ακόμη και σήμερα να υπήρχε πράσινο «φως» θα χρειαζόταν τουλάχιστον μία δεκαετία, στην πιο αισιόδοξη εκτίμηση, ώστε το έργο να είναι λειτουργικό.
Απεναντίας, το φράγμα Ιασίου μπορεί να ολοκληρώθηκε, ωστόσο εδώ έχουμε ένα άλλο παράδοξο: η «λίμνη» έχει δημιουργηθεί, αλλά οι μελέτες για τα δίκτυα άρδευσης δεν έχουν καν ολοκληρωθεί. Χρονικά, να σημειωθεί ότι η προμελέτη για την κατασκευή του φράγματος εντοπίζεται στο 1996, ενώ σαν ιδέα υπήρχε από παλιότερες ακόμη δεκαετίες. «Πρέπει να γίνουν άμεσα τα κανάλια άρδευσης στο φράγμα Ιασίου. Υπάρχει η λίμνη αλλά όλο αυτό το νερό μένει ανεκμετάλλευτο» διαπίστωσε ο Νίκος Μποτρότσος, μη κρύβοντας πως πρόκειται για προχειρότητα της πολιτείας, να παραδίδει ένα φράγμα αλλά χωρίς δίκτυα. Από το φράγμα μπορούν να αρδευτούν τουλάχιστον 25.000 στρέμματα.
Χειροτερεύει το νερό στον κάμπο
Την ίδια στιγμή, προς την παραλιακή ζώνη του κάμπου το νερό είναι «πολύ κακής ποιότητας και κάθε χρόνο γίνεται χειρότερο» σημείωσε ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Κομοτηνής, συμπεραίνοντας ότι στα επόμενα 10 με 15 χρόνια, αναμένεται να αυξηθούν τα εντελώς ξηρικά χωράφια. Από άποψη χρονοδιαγραμμάτων, αντιλαμβάνεται κανείς ότι το πρόβλημα εντείνεται με πολύ μεγαλύτερους ρυθμούς, παρότι η πολιτεία το υποβαθμίζει.
Το παραπάνω διαπιστώθηκε και σε πρόσφατη εκδήλωση του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Θράκης, αναφορικά με την υφαλμύρωση στον κάμπο της Ροδόπης, που πολύ απλά κάνει τα αρδευόμενα χωράφια ή να αρδεύονται με χειρότερης ποιότητας νερό ή να γίνονται ξηρικά.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν
Εν τω μεταξύ, την ίδια ώρα που πολύτιμο νερό από τα ποτάμια καταλήγει στη θάλασσα, εντείνεται το ζήτημα της ανομβρίας σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων κι η Θράκη. Συνολικά μάλιστα η Ευρώπη οδεύει προς ξηρασία φέτος, συγκρίσιμη με το καλοκαίρι του 2022, και οι βροχοπτώσεις αυτές τις εβδομάδες του Μαρτίου θεωρούνται κρίσιμες για τον προσδιορισμό του αντίκτυπου του εξαιρετικά ζεστού και ξηρού χειμώνα που μόλις τελείωσε. Την προειδοποίηση αυτή περιλαμβάνει σε έκθεση του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Κοινό Κέντρο Ερευνών.
«Οι εποχιακές προβλέψεις δείχνουν μια θερμότερη από το μέσο όρο άνοιξη σε όλη την Ευρώπη, ενώ οι προβλέψεις βροχοπτώσεων χαρακτηρίζονται από αυξημένη αβεβαιότητα και χωρική μεταβλητότητα. Θα χρειαστεί προσεκτική παρακολούθηση και επαρκή σχέδια χρήσης του νερού για τη διαχείριση μιας εποχής που αυτή τη στιγμή προμηνύει τον κίνδυνο να είναι κρίσιμη στους υδάτινους πόρους» αναφέρει επίσης η ίδια έκθεση.
Όλα τα επιστημονικά σημάδια δείχνουν ότι οδεύουμε προς σοβαρό αρδευτικό πρόβλημα, για το οποίο υπάρχουν συγκεκριμένες λύσεις, μεταξύ των οποίων τα φράγματα, τις οποίες όμως δεν προωθεί δυναμικά η πολιτεία.
{Πηγή δημοσίευσης: https://xronos.gr/, του Διονύση Βοργιά, 23/3/2023}